Doğduğunda anne babasından gelecek her bir şeye muhtaç insan yıllar geçtikçe yardıma daha az ihtiyaç duyar ve bağımsızlaşır hale gelirken, onun bu değişim ve dönüşümlerine duyarlı kalarak ona eşlik etmek ince iştir hakikaten.
Ebeveynliğe dair ortaya atılan fikirlerin bir yandan sürekli doğruluğu hızla değişirken, bir yandan da aynı anda her tarafta çok fazla çeşit ve birbiri ile çelişebilen fikirler var. Bu karmaşada zamanın yaygın hali ‘şaşkınlık’ ebeveynliği de kapsamakta.
Meseleler üzerinde kafa yorarken, en başa dönüp onu ortaya çıkaran ilk sebepleri ele almak gerekiyor, bu yüzden ebeveynliğe dair yazarken de bu alandaki zorlukları-tıkanıklıkları ortaya çıkaran temel sorunlardan biri olan dikkat edebilme-odaklanabilme becerisini kaybediyor oluşumuzdan başlamak iyi olacak. Buradan başlamamın sebebi şu; yeterince iyi bir ebeveynlik için her şeyden önce çocukla ilişki kurabilme yetisi gerekiyor. Gerçek bir ilişki olmadan çocuğa ulaşmak-sorunları çözmek, altta yatan gerçek nedenleri ve ihtiyaçları fark edip oralara cevap vererek kökten çözümler bulmak olası değil. Yüzeysel olmayan ilişkiler kurabilmek, ilişkide kalabilmek de karşımızdakine dikkatimizi ve ilgimizi verdiğimiz zaman dilimleri ile mümkün; özellikle de çocuklarla kurduğumuz ilişkiler için.
Her an maruz kaldığımız ve kendimizi maruz bıraktığımız, dikkatimizi talep edenve kapmaya çalışan onca uyaranın bizi sürüklediği yüzeysellik ve şaşkınlık hali her birimizi avucuna alırken anlamlı, amacı olan bir yaşam sürmek hedefi ulaşılabilir olmaktan çok uzak olabilir. Derin bir mesele üzerinde bölünmeden durabildiğimiz zamanın miktarı ile hayatımızın kontrolünü elimizde tutma seviyemiz doğru orantılı. Denilebilir ki, dikkatimize sahip olduğumuz-sahip çıktığımız kadar hayatımızın ve kendimizin sahibiyiz.
Eğer dikkatimizi biz kontrol edemiyorsak uyaran rüzgârları nereye esiyorsa o yöne savruluyoruz demektir. Uyaranlardan kastım başta sosyal medya olmak üzere internet ve iletişim araçları ve bunları bir ölçümüz ve sınırımız olmadan kullanıyor olmamız. Evde,yolda ellerimizin istemsiz olarak otomatik bir hareketle telefonumuza uzanması, sık sık bir kontrol edip çıkmalarımız, güncelden anında haberdar olmazsak bizi saran o geride kalmışlık hissi aslında bu araçların esirleri haline gelişimizin hiç de gizli olmayan sinyalleri. Bunun da ötesinde ardışık bile değil, aynı anda gelen sayısız uyaranla sürekli parça parça bölünen ve uçuşan fikirlerle dolu bir zihinle herhangi bir şeye; bir ilişki anına, konuya, düşünceye, duyguya odaklanmış halde kalabilmenin beynin odaklanma sistemi bozulduğu için teknik olarak mümkünatı azalıyor.
Böylece biz kendimizden, anda kalabilmek ve duygularımızı fark edebilmekten uzaklaşıp kendimize yabancılaşıyorken önce kendimizle ilişki kuramaz hale geliyoruz. Kendimizin farkında olamadığımız dağınık bir zihinlerimiz ile odaklanmakta, duyguda kalmakta, çetin anlarda en hızlı en kolay çözüm yerine uzun vadede fayda getirecek olanı seçmekte zorlanıyoruz (canımız sıkıldığında, zihnimizi zorlayan durumlarda elimizin anlık rahatlamalar için telefona nasıl gittiğini fark edin). Bu dağınıklıkta kendimiz ile bir bütünlük oluşturmadığımızda, karşımızdaki ile de anlamlı-derin bir ilişkiye girmemiz de kolay değil; ve tabi ebeveyn-çocuk ilişkisinde de aynı durum söz konusu. Çocuklar kurulan ilişkinin gerçek olup olmadığını, dikkatinizin gerçekten onda olup olmadığını iyi anlarlar. “Ama baba beni dinle!” “Anne bana bak!” lar, yüzünüzü elleriyle kendilerine çevirmeler ve aynı şeyi tekrar tekrar anlatmalar, gerçek ilgiyi yüzeyselinden ayırt edebilmelerinden geliyor.
Çözüm alışageldiğimiz yöntemler gibi hızlı ve kolay değil. Kontrolümüzü ele alabilmek akıntıya kapılıp sürüklenmemek için zihnimize boca ettiğimiz milyonlarca uyaranı önce bir kesip ayıklamak, seçici davranmak durumundayız. Sosyal medya kotası, günün buna ayırdığımız saatlerinin belli olması, farkındalık çalışmaları, bölünmeden çalışabileceğimiz, bizim seçtiğimiz amaçlara odaklanabileceğimiz zaman dilimleri yardımcı oluyor.